Analiza i interpretacja wiersza anonimowego autora „Satyra na leniwych chłopów”, uwspółcześnienie. Poznaj informacje o epoce średniowiecza.
tekst | interpretacja |
---|---|
Czerwona czcionka to adaptacja współczesna średniowiecznego wiersza.
Chytrze bydlą z pany kmiecie, |
![]() Bohaterem lub bohaterami „Satyry na leniwych chłopów” są rzecz jasna chłopi. Poeta ukazuje ich jako cwanych, przemyślnych ludzi unikających pracy. Są jego zdaniem bardzo leniwi i nie lubią pracować. Brzmią oskarżenia. Wykorzystują każdą okazję, aby unikać wysiłku. Postępują bardzo obłudnie – nieuczciwie. Gdy mają pracować na pańskim polu, wstają lub przychodzą do pracy dopiero około południa. W dodatku przez długie chwile stoją na drogach i prawdopodobnie nie mogą się nagadać. W pracy chłopi często odpoczywają, robią długie przerwy i pozorują pracę. Symulują ruch poprzez klepanie w pługi czy lemiesze, udając, że je naprawiają. Żelazne łańcuchy pługów specjalnie zostawiają w domach, aby potem z pola po nie iść. Ponadto zaprzęgają do pługów chore zwierzęta (woły, krowy) i to samo: wracają, by je wymienić. Robią wszystko „dla zabicia czasu” , udając wysiłek. Wygląda na to, iż zachowują się tak specjalnie, aby panu na polu nic nie urosło. Gdy podczas prac pojawia się pan, wówczas chłopi udają ciężko zapracowanych i zajętych. Gdy tylko pan znika w oddali, wtedy znów udają zapracowanych. Specjalnie gubią kliny potrzebne do pracy pługa, aby potem iść do lasu, w jakieś zarośla, aby szukać innych klinów, robić je z drzewa, gałęzi. W tym czasie jednak odpoczywają, wylegując się w krzakach. Ktoś mógłby pomyśleć, że chłopi to prosty i głupi lud, ale tak wcale nie jest. Potrafią zadbać o siebie i markować pracę. Całe dnie udają zapracowanych, lecz w istocie szukają tylko pretekstu i sposobu, aby nic nie robić i leniuchować. Ta anonimowa satyra to poważne oskarżenie wysunięte pod adresem chłopów pańszczyźnianych. Do końca XIX wieku, a nawet w wieku XX chłopi byli traktowani jak niewolnicy, a czasem bezrozumne zwierzęta, z których zdaniem nie trzeba było się liczyć. Byli więc wykorzystywani i cierpieli nędzę, ponieważ ich los zależał od woli panów. Szlachta nakazywała im pracę na swoich folwarkach pod groźbą kar cielesnych i ekonomicznych. W tej satyrze podmiotem lirycznym jest ktoś ze szlachty, kto przestrzega innych przed postępowaniem kmieci. Dowodzi, iż chłopi to nie jest bezrozumna masa, którą można manipulować i wykorzystywać. To oni często rządzą na polu i to tak, aby się nie zmęczyć. Dodajmy odpowiedź na pytanie, którego podmiot nie zadaje: „Dlaczego nie chcą pracować?” Ponieważ muszą zachować siły do pracy na swoich polach. Mają wszak do wyżywienia rodziny. Jaki może być cel napisania i skutek tego typu satyry? Mając świadomość faktu, iż 95% chłopów nie potrafiło czytać, przestrzeganie szlachty ma na celu lepsze zarządzanie chłopami i zwiększenie kar dla poddanych. Jest to wiersz średniowieczny, stychiczny, napisany ośmiozgłoskowcem z rymami żeńskimi. Są tutaj także archaizmy, wyrazy tłumaczone w nawiasach. |
Pańskie oko konia tuczy.
Życiowe inspiracje

Powiedzenie „Pańskie oko konia tuczy” wyjaśnia zachowanie się pana wobec poddanych mu chłopów. Zapominają oni o karmieniu pańskich koni z czystego lenistwa.
Dopiero gdy pojawia się pan, wtedy chłopom przypomina się rzetelna praca. Strach przed karą za nieróbstwo, karą cielesną, chłostą czy śmiercią, powoduje, że chłopi bali się pana i w jego obecności dobrze pracowali. W satyrze widzimy takie same relacje, jakie są zawarte w staropolskim przysłowie.
Współcześnie nie ma już chłopów pańszczyźnianych ani czynszowych, są samodzielni rolnicy, ale natura ludzka pozostała niezmienna. Gdy tylko nauczyciel wychodzi z klasy, uczniowie odpoczywają. Tak samo jest w domu, kiedy mama każe posprzątać swoim dzieciom ich pokoje. Pod nadzorem mamy wszystko lśni czystością, bez nadzoru…, cóż, człowiek wybiera lenistwo.
Są jednak zajęcia, do których nikt nie musi namawiać dziecka, ucznia, dorosłego. Tego typu czynności można określić mianem pasji. To one powodują, iż powstają wynalazki, rzetelnie odrabiamy zadania domowe czy piszemy, kodujemy pomocne strony internetowe.
Jeśli chcesz osiągnąć w życiu sukces, musisz ciężko na niego pracować, bo niczego nie dostaniesz za darmo. Oczywiście możesz manipulować ludźmi i udawać, że jesteś kimś, kim naprawdę chciałbyś być. Prędzej czy później jednak świat pozna prawdę.
Polecam optymistyczny artykuł o lenistwie napisany specjalnie dla Ciebie: Lenistwo nie istnieje!. Zostaw tam swój komentarz albo nie…., bo możesz się przepracować?