Analiza i interpretacja wiersza Ignacego Krasickiego „Kulawy i ślepy”. Poznaj informacje o epoce oświecenia i biografię poety w Wikipedii.
tekst | interpretacja |
---|---|
[czerwona czcionka – próba uwspółcześnienia]
Niósł ślepy kulawego, dobrze im się działo; |
Widzimy dwóch kalekich ludzi: ślepca, człowieka niewidomego i kulawego, który nie mógł iść, zatem niósł go ślepiec. „dobrze im się działo” – czyli jakoś sobie razem radzili. Ślepy jednak znudził się wskazówkami kulawego. Prawdopodobnie nie mógł znieść faktu, że kulawy widzi, wiec wie więcej niż on. Mógł też stracić do niego zaufanie lub był zazdrosny.
Postanowił więc posłużyć się kijem i w ten sposób wytyczać ich drogę. Przestał słuchać rad kulawego, stale niosąc go. Kulawy ostrzegał ślepca przed zderzeniem z drzewem. Ślepiec był uparty i nie posłuchał go. Zapłacił za to rozbitym nosem. Następnie nie posłuchał kulawego wówczas, gdy ten ostrzegał przed wodą. Niestety, obaj wpadli do niej i zamoczyli torby. Na koniec ślepiec nie posłuchał kulawego, gdy tamten ostrzegał przed przepaścią (dołem). Obaj zginęli. Zdaniem poety zarówno ślepy jak i kulawy byli winni swojej śmierci, ponieważ pierwszy ufał bardziej kijowi niż człowiekowi, drugi dał się prowadzić głupcowi. Dlaczego poeta nazywa ślepca głupcem? Wolał zaufać „kijowi”, swoim mimo wszystko nieco otępiałym zmysłom niż kulawemu. Zazdrościł kulawemu wzroku – po prostu. Drugi bohater bajki, kulawy, też nie błysnął inteligencją, gdyż oddał swoje życie w nieodpowiednie ręce. Nie mieli do siebie zaufania, dlatego zginęli. |
Edukacja domowa
Interpretacja
Dzięki poezji uczymy się nazywać świat, wzbogacając słownictwo i wrażliwość. Wyobraź sobie, że jesteś autorem tego wiersza i chcesz wyjaśnić kilka ważnych spraw. To będzie Twoje osobiste odczytanie ukrytych w tekście sensów.
- Używając pięciu zdań pojedynczych (z orzeczeniem czasownikowym) lub więcej, wyjaśnij: jaką ważną wiedzą chcesz się podzielić?
- Nazwij przedstawione doświadczenia, emocje i oceń czy mają pozytywny wpływ na człowieka?
- Które ze zdań, wersów (możesz zacytować) uważasz za najważniejsze i dlaczego?
- Napisz zdanie będące głównym przesłaniem całego wiersza. Przekształć je na slogan czy życiową maksymę, którą chętnie zapiszesz w swoim pamiętniku.
- Oceń, czy wiersz może się podobać? Uzasadnij stanowisko.
- Zobrazuj graficznie główną myśl za pomocą pracy plastycznej lub multimedialnej.
Budowa i gramatyka
Do czasów pojawienia się wiersza wolnego, utwory liryczne miały budowę regularną, rytmikę i rymy jak współczesne piosenki pop, rap, reggae i in. Nic w tym dziwnego, poezja pochodzi od pieśni i śpiewania.
- Określ gatunek liryki i wiersza.
- Zbadaj nastrój kolejnych części i całego dzieła.
- Wypisz pierwszy, trzeci, piąty wyraz z wiersza i określ, jakie to części mowy?
- Wypisz z wiersza pięć kolejnych orzeczeń czasownikowych i/lub złożonych. Z każdym ułóż po jednym zdaniu.
Budowa wiersza
Bajka została napisana 13-zgłoskowcem wierszem ciągłym i składa się z 12. wersów. Występują tu rymy żeńskie sąsiednie.
Zazdrość o rządzenie (władzę) niszczy wielkie uczucia z przyjaźnią i miłością włącznie.
Do przemyślenia
Krasicki w bajce „Kulawy i ślepy” przedstawia krytykę cech, które są bardzo popularna wśród ludzkich wad, a mianowicie: zawiść (zazdrość) i zarozumialstwo, pychę i głupotę, łatwowierność i naiwność, pragnienie władzy i dominacji nad innymi ludźmi.
Kulawy dobrze wszystko widział i powinien był prowadzić ślepca. Ten jednak z zazdrości nie chciał go słuchać i obaj wyszli na tym bardzo źle. Stracili życie, ponieważ nie potrafili się porozumieć. Morał z tej bajki wynika taki, że warto słuchać mądrzejszego lub lepiej znającego się na problemie, odkładając na bok własne ambicje i chęć dominowania. Nie zawsze człowiek musi mieć rację – z tą prawdą nie chciał pogodzić się ślepy. Z kolei prawdopodobnie kulawy zachowywał się z wyższością, narzucając kierunek marszu towarzyszowi podróży.
Jest wiele takich sytuacji w życiu człowieka, a w dzieciństwie i młodości szczególnie, które kwalifikują się jako przykłady do interpretacji tej bajki . Dla przykładu: mama wiele razy ostrzegała małego Janka, aby nie zbliżał się do pieca, ale ten nie usłuchał, aż w końcu sparzył się i wówczas zrozumiał zakaz. W gimnazjum i szkole średniej jest wielu uczniów „mądrzejszych” od nauczycieli czy od swoich rodziców, zarozumiałych i zawistnych. Przekonują się o tym ich koleżanki, koledzy, a także całe otoczenie.
W ślepym pędzie, aby dominować w towarzystwie, postępują wbrew zasadzie: „kura jest mądrzejsza od jajka”, czyli: „Jajko mądrzejsze od kury”. Z takich sytuacji wynikają częste nieporozumienia i waśnie, kłótnie i bójki, a także życiowe porażki. Są spowodowane ludzką naturą dążącą do wyróżniania się z tłumu i chęcią podporządkowania sobie innych – każdy chce być mądrzejszy od drugiego. Mało jest ludzi na przykład mówiących komplementy, większość woli krytykować drugiego i narzekać. Dotyczy to także dorosłych. Tak więc bajka Krasickiego uczy pokory wobec mądrości innych ludzi i zaufania do ich wiedzy czy doświadczenia, a także skromności.
Wyobraź sobie, że nie słuchasz instruktora nauki jazdy, prowadząc auto podczas kursu albo że pilot samolotu nie słucha rad z wieży kontrolnej… Katastrofa?
Ignacy Chrzanowski w swoim dziele „Historia literatury niepodległej Polski” tekst owej bajki podaje inaczej.
„Niósł ślepy kulawego, dobrze im się działo;
Ale że to ślepemu nieznośną się zdało,…”
W drugim wersie prof. Chrzanowski podaje: nieznośną. W internecie zaś doszukałem się albo „nieznośno”, albo „nieznośnym”, albo „nieznośne”. Oczywiście sprawdzę jeszcze w innych źródłach, ale pragnę zaznaczyć, że owo „nieznośną” z końcówką „-ą” jest o tyle zasadne, że ślepemu to zdało się „rzeczą nieznośną”, „sytuacją nieznośną”, zatem Krasicki pominął tutaj rzeczownik, pozostawiając to w domyśle. Nieznośną bowiem jest rzeczą, sytuacją, kiedy musimy czynić to, co ktoś drugi nam podpowiada, nakazuje. Pozdrawiam ciepło. Grzegorz Duda
Tekst do analizy, jak większość, pobrałem stąd: „Kulawy i ślepy”. Wymieniony przymiotnik jest rzeczywiście bez „ą”. Trudno uznać publikację biblioteki uniwersyteckiej za niepoprawną, trudno też nie uznać autorytetu I. Chrzanowskiego – „jestem w kropce”. Pociesza fakt, że szczegół ten nie wpływa tak znacznie na interpretację całości. Dziękuję za cenną uwagę…