Analiza i interpretacja wiersza Ignacego Krasickiego „Przyjaciele”. Poznaj informacje o epoce oświecenia i biografię poety w Wikipedii.
tekst | interpretacja |
---|---|
Zajączek jeden młody Korzystając z swobody Pasł się trawką, ziółkami w polu i ogrodzie Z każdym w zgodzie. A że był bardzo grzeczny, rozkoszny i miły, Bardzo go inne zwierzęta lubiły. I on też, używając wszystkiego z weselem, Wszystkich był przyjacielem. Raz gdy wyszedł w świtanie i bujał po łące, Słyszy przerażające Głosy trąb, psów szczekania, trzask wielki po lesie. Stanął… Słucha… Dziwuje się… A gdy się coraz zbliżał ów hałas, wrzask srogi, Zając w nogi. Wspojźrzy się poza siebie; aż tu psy i strzelce Strwożon wielce, Przecież wypadł na drogę, od psów się oddalił. Spotkał konia, prosi go, iżby się użalił: Weź mnie na grzbiet i unieś! Koń na to: „Nie mogę Ale od innych będziesz miał pewną załogę”. Jakoż wół się nadarzył. „Ratuj, przyjacielu!” Wół na to: „Takich jak ja zapewne niewielu Znajdziesz, ale poczekaj i ukryj się w trawie, Jałowica mnie czeka, niedługo zabawię. A tymczasem masz kozła, co ci dopomoże”. Kozieł: „Żal mi cię, niebożę! Ale ci grzbietu nie dam, twardy, nie dogodzi: Oto wełniasta owca niedaleko chodzi, Będzie ci miętko siedzieć”. Owca rzecze: Ja nie przeczę, Ale choć cię uniosę pomiędzy manowce, Psy dogonią i zjedzą zająca i owcę. Udaj się do cielęcia, które się tu pasie”. – „Jak ja ciebie mam wziąć na się, Kiedy starsi nie wzięli? – cielę na to rzekło;” I uciekło. Gdy więc wszystkie sposoby ratunku upadły, Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły. |
Był sobie śliczny zajączek, który wszystkim się podobał i ze wszystkimi zwierzętami żył w zgodzie, był ogólnie lubiany. Uważał, że jest ich przyjacielem, a oni jego przyjaciółmi. Pewnego razu wyszedł na łąkę i usłyszał ujadania psów myśliwskich.
To groźna sfora zbliżała się do niego, odbywało się polowanie i zajączkowi groziło śmiertelne niebezpieczeństwo. Zaczął uciekać, gdy hałas zbliżał się na niebezpieczną odległość. Oddalił się od nich – „zając w nogi” i biegł przed siebie. Spotykał po drodze zwierzęta wcześniej uznawane przez niego za przyjaciół, więc zwracał się do nich z prośbą o pomoc.
Bajka kończy się puentą, która uzmysławia czytelnikowi prawdę, że zając zginął przy biernej postawie przyjaciół. Wymienione zwierzęta były większe od niego i udomowione. Takich zwierząt psy nie ścigają ani nie polują na nie myśliwi. Dlatego mogli pomóc szarakowi bez szwanku na swoim zdrowiu. Puenta bajki potwierdza znane powiedzenie: „Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie”, czyli możemy uważać wielu ludzi za swoich przyjaciół. Jednak dopiero gdy zwracamy się do nich w potrzebie, dowiadujemy się, ile ta przyjaźń jest warta i czy w ogóle istnieje? |
Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły.
Edukacja domowa
Interpretacja
Dzięki poezji uczymy się nazywać świat, wzbogacając słownictwo i wrażliwość. Wyobraź sobie, że jesteś autorem tego wiersza i chcesz wyjaśnić kilka ważnych spraw. To będzie Twoje osobiste odczytanie ukrytych w tekście sensów.
- Używając pięciu zdań pojedynczych (z orzeczeniem czasownikowym) lub więcej, wyjaśnij: jaką ważną wiedzą chcesz się podzielić?
- Nazwij przedstawione doświadczenia, emocje i oceń czy mają pozytywny wpływ na człowieka?
- Które ze zdań, wersów (możesz zacytować) uważasz za najważniejsze i dlaczego?
- Napisz zdanie będące głównym przesłaniem całego wiersza. Przekształć je na slogan czy życiową maksymę, którą chętnie zapiszesz w swoim pamiętniku.
- Oceń, czy wiersz może się podobać? Uzasadnij stanowisko.
- Zobrazuj graficznie główną myśl za pomocą pracy plastycznej lub multimedialnej.
Budowa i gramatyka
Do czasów pojawienia się wiersza wolnego, utwory liryczne miały budowę regularną, rytmikę i rymy jak współczesne piosenki pop, rap, reggae i in. Nic w tym dziwnego, poezja pochodzi od pieśni i śpiewania.
- Określ gatunek liryki i wiersza.
- Zbadaj nastrój kolejnych części i całego dzieła.
- Wypisz pierwszy, trzeci, piąty wyraz z wiersza i określ, jakie to części mowy?
- Wypisz z wiersza pięć kolejnych orzeczeń czasownikowych i/lub złożonych. Z każdym ułóż po jednym zdaniu.
Budowa wiersza
Bajka została napisana wierszem ciągłym, ma 37 wersów (223 wyrazy). W wersach są różne ilość sylab z rymami żeńskimi sąsiednimi.
Do przemyślenia
Bajka została napisana wierszem ciągłym, 13-zgłoskowcem, z rymami żeńskimi sąsiednimi/dokładnymi. Polskie przysłowie mówi, iż „prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie”. „Bieda” z tego powiedzenia to zły los, który czasami dotyka każdego. Problem w tym, że największe nawet cierpienie człowiek może przetrwać, gdy może liczyć na pomoc innych życzliwych mu ludzi. W bajce obserwujemy zwierzęta, ale ich zachowania odzwierciedlają one ludzkie charaktery. Zauważ: koń nie może (nie chce) pomóc – doradza, wół ma inne sprawy na głowie, kozioł odmawia, uważając swój grzbiet za niewygodny i poleca owcę, a ta bojąc się o swoje życie, odsyła zająca do cielaka, cielak po prostu ucieka. Cały łańcuch znajomych i potencjalnych przyjaciół ignoruje sytuację i prośby ściganego zająca. Gdzie podziała sie przyjaźń?
Zagrożenie sforą i myśliwymi może symbolizować niebezpieczeństwa, jakie spotykają ludzi. Wówczas oczekujemy pomocy od przyjaciół i bliskich, a nie porad i to jest bardzo charakterystyczne dla ludzi: radzą potrzebującemu (zającowi), myśląc, że pomagają, ale w istocie nic nie robią dla niego. Wręcz mówią mu: „Radź sobie sam”. To oznacza, iż nie są przyjaciółmi, ale w zasadzie wrogami. Wymienione zwierzęta zostały zaprezentowane przez poetę w swoistej kolejności: wg wielkości. Te największe nie boją się psów i polowania, gdyż są zwierzętami hodowlanymi i „przyjaciółmi” człowieka. To oznacza, że bohaterów bajki można podzielić na dwie grupy – przyjaciół, znajomych myśliwych i nieznajomych, wrogów psów i myśliwych. Zapach zwierząt hodowlanych psy znają z chlewa i obory, zapachu zająca nie znają i dlatego tylko jego atakują.
Życiowe inspiracje
Szkoła podstawowa i średnia to okres zawierania przyjaźni trwających całe życie. Przyjaźń to uczucie bardzo ważne i wielu z młodych czytelników tej bajki to potwierdzi: bez przyjaźni, wsparcia i oparcia koleżanek, kolegów nie potrafimy żyć. Jakkolwiek w młodszym wieku szkolnym związki przyjaźni są bardzo luźne. Środowiska klasowe tworzą różne grupki wzajemnego wsparcia, często nastawione wobec siebie wrogo. Jedni obgadują innych, naśmiewają się z byle powodu.
Prawdziwa przyjaźń to związek ludzi nacechowany pozytywnym ładunkiem poznawania świata i rozwoju, a nie krytyki innych czy chęci dominacji. Jeśli razem z przyjaciółmi potraficie grupować się na przerwach jedynie po to, aby „niszczyć” innych uczniów swojej klasy, to tego co was łączy, nie można nazwać przyjaźnią. To raczej choroba wieku, pycha, egoizm i narcyzm. Prawdziwa przyjaźń ma rozwijać i doskonalić ludzi, a nie różnić i odpychać.
Przyjaźń to prawdziwe wyzwanie.
Bardzo dobrze!
Jednak ostatnie zdanie nietrafione. Jeśli młoda osoba nie wie czym jest przyjaźń, to nie najlepiej świadczy to o jej rodzicach. Czasem wzorców lepiej szukać wtedy gdzie indziej. nawet wśród zwierząt 🙂 Pozdrawiam
fajnie, że przyjaźń istnieje, ale nie można być naiwnym. moim zdaniem zwierzęta odmówiły zajączkowi obrony, bo bały się o swoje zycie. to uzasadnione. psy są mogą zagryźć każe zwierzę a myśliwi…