Analiza i interpretacja wiersza Jana Andrzeja Morsztyna „Niestatek” (2). Poznaj informacje o epoce baroku i biografię poety w Wikipedii.
| tekst | interpretacja |
|---|---|
 Oczy są ogień, czoło jest zwierciadłem, |
Jest to wiersz barokowy o miłości. Tytuł oznacza niestałość – brak stałości w uczuciach jak w przypadku wiersza „Niestatek„. Podmiot liryczny wyznaje, iż kocha swoją dziewczynę.
Koncept wiersza polega na tym, aby pokazać dwie twarze zakochanej pary. Gdy ukochana „dotrzymuje zgody” – zgadza się na wszystko, jest przychylna podmiotowi, to wówczas jest piękna. Podmiot patrząc na nią, widzi same zalety urody dziewczyny. Oczy ukochanej porównuje wówczas do ognia, czoło do lustra, włosy do złota, zęby do pereł a cerę do mleka. Usta ukochanej są podobne do korali. Wychwala też jej policzki (jagody). Z kolei gdy dziewczyna pokłóci się z nim, wtedy widzi w niej same wady i grzechy. Twarz ukochanej wydaje się trędowatą (brzydką, chropowatą), a usta czeluścią (wielkim otworem), cerę ma wówczas zbyt bladą. Zęby ma końskie (szkapie), włosy ukochanej przypominają pajęczynę a czoło magiel, oczy są podobne do perzyny (zgliszczy). |
Edukacja domowa
Interpretacja
Dzięki poezji uczymy się nazywać świat, wzbogacając słownictwo i wrażliwość. Wyobraź sobie, że jesteś autorem tego wiersza i chcesz wyjaśnić kilka ważnych spraw. To będzie Twoje osobiste odczytanie ukrytych w tekście sensów.
- Używając pięciu zdań pojedynczych (z orzeczeniem czasownikowym) lub więcej, wyjaśnij: jaką ważną wiedzą chcesz się podzielić?
- Nazwij przedstawione doświadczenia, emocje i oceń czy mają pozytywny wpływ na człowieka?
- Które ze zdań, wersów (możesz zacytować) uważasz za najważniejsze i dlaczego?
- Napisz zdanie będące głównym przesłaniem całego wiersza. Przekształć je na slogan czy życiową maksymę, którą chętnie zapiszesz w swoim pamiętniku.
- Oceń, czy wiersz może się podobać? Uzasadnij stanowisko.
- Zobrazuj graficznie główną myśl za pomocą pracy plastycznej lub multimedialnej.
Budowa i gramatyka
Do czasów pojawienia się wiersza wolnego, utwory liryczne miały budowę regularną, rytmikę i rymy jak współczesne piosenki pop, rap, reggae i in. Nic w tym dziwnego, poezja pochodzi od pieśni i śpiewania.
- Określ gatunek liryki i wiersza.
- Zbadaj nastrój kolejnych części i całego dzieła.
- Wypisz pierwszy, trzeci, piąty wyraz z wiersza i określ, jakie to części mowy?
- Wypisz z wiersza pięć kolejnych orzeczeń czasownikowych i/lub złożonych. Z każdym ułóż po jednym zdaniu.
Budowa wiersza
Jest to wiersz sylabiczny złożony z 8 wersów 6-zgłoskowych z rymami żeńskimi sąsiednimi: zwierciadłem – zsiadłem, jagody – zgody. Koncept utworu polega na nagromadzeniu porównań i zestawieniu kontrastu: gdy ona jest dla niego dobra, wówczas widzi ją piękną; gdy jest z jakiegoś powodu na niego zła, wtedy przypomina niemal potwora.
To jest drugi wiersz poety o takim tytule.
Kobieta zmienną jest.
Życiowe inspiracje
Wiersz Morsztyna jest krytyką postawy, jaką możesz zaobserwować wokół siebie. Nie dotyczy tylko miłości, ale generalnie ludzkiego charakteru. Lubimy, gdy inni ulegają naszym zachciankom i są dla nas mili, spolegliwi – porównaj: koledzy, koleżanki, rodzice, dziadkowie, nauczyciele itd. Gdy tylko stawiają jakiejś wymagania lub mówią słowa krytyczne wobec nas, denerwujemy się i omijamy ich „szerokim łukiem”.
Pamiętaj, że słuchając krytyki, ulepszamy się. Komplementy demoralizują i rozleniwiają ludzi. Z każdej uwagi wyciągaj wnioski i analizuj ją. Czasami osoba krytykująca nie chce „naprawiać świata”, lecz jedynie zaznaczyć swoją dominację. Takich ludzi należy unikać i samemu starać się nie dowcipkować, nie drwić z innych ludzi, bo słowo ma bardzo ostre żądło, które potrafi ranić na całe życie.
Tak między nami: podmiot liryczny wyliczający wady dziewczyny, kiedy ona jest mu niechętna, wystawia też sobie negatywną ocenę, ponieważ daje dowód swojemu egoizmowi.
Kopernik odkrył, że Ziemia kręci się wokół Słońca. Wielu ludziom, szczególnie w młodym wieku, wydaje się, że są jak Słońce…