Analiza i interpretacja wiersza Kazimierza Przerwy-Tetmajer „Nie wierzę w nic…”. Poznaj informacje o epoce Młodej Polski i biografię poety w Wikipedii.
lp. | tekst | interpretacja |
---|---|---|
1 | Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego na świecie, Wstręt mam do wszystkich czynów, drwię z wszelkich zapałów: Posągi moich marzeń strącam z piedestałów I zdruzgotane rzucam w niepamięci śmiecie… |
Podmiot liryczny ujawnia się od pierwszego wersu. Jest to przykład liryki bezpośredniej. Twierdzi, iż nie wierzy w nic i ma wstręt do wszystkich czynów. Jego marzenia stawiane niegdyś na piedestałach – cokół, pomnik – zdezaktualizowały się, przestały cokolwiek znaczyć. Rzuca je metaforycznie w niepamięć, nazywając śmieciami. |
2 | A wprzód je depcę z żalu tak dzikim szaleństwem, Jak rzeźbiarz, co chciał zakląć w marmur Afrodytę, Widząc trud swój daremnym, marmury rozbite Depce, plącząc krzyk bólu z śmiechem i przekleństwem. |
Czuje jednak żal, depcząc je w atmosferze szaleństwa porównywalnym do rzeźbiarza pracującego nad posągiem Afrodyty. Była to bogini miłości i trudno mu było pokazać ją w pełnym blasku – na darmo się starał. |
3 | I jedna mi już tylko wiara pozostała: Że konieczność jest wszystkim, wola ludzka niczym – I jedno mi już tylko zostało pragnienie |
Doszedł do kresu swoich sił i wniosku, iż człowiek nie ma wpływu na swój los. Ma też tylko jedno pragnienie Nirwany. |
4 | Nirwany, w której istność pogrąża się cała W bezwładności, w omdleniu sennym, tajemniczym I, nie czując, przechodzi z wolna w nieistnienie. |
W buddyzmie, religii popularnej w krajach Azji, nirwana to stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), wyzwalający duszę od cierpienia. Podmiot więc chciałby przejść z bytu w nieistnienie. |
I, nie czując, przechodzi z wolna w nieistnienie.
Edukacja domowa
Interpretacja
Dzięki poezji uczymy się nazywać świat, wzbogacając słownictwo i wrażliwość. Wyobraź sobie, że jesteś autorem tego wiersza i chcesz wyjaśnić kilka ważnych spraw. To będzie Twoje osobiste odczytanie ukrytych w tekście sensów.
- Używając pięciu zdań pojedynczych (z orzeczeniem czasownikowym) lub więcej, wyjaśnij: jaką ważną wiedzą chcesz się podzielić?
- Nazwij przedstawione doświadczenia, emocje i oceń czy mają pozytywny wpływ na człowieka?
- Które ze zdań, wersów (możesz zacytować) uważasz za najważniejsze i dlaczego?
- Napisz zdanie będące głównym przesłaniem całego wiersza. Przekształć je na slogan czy życiową maksymę, którą chętnie zapiszesz w swoim pamiętniku.
- Oceń, czy wiersz może się podobać? Uzasadnij stanowisko.
- Zobrazuj graficznie główną myśl za pomocą pracy plastycznej lub multimedialnej.
Budowa i gramatyka
Do czasów pojawienia się wiersza wolnego, utwory liryczne miały budowę regularną, rytmikę i rymy jak współczesne piosenki pop, rap, reggae i in. Nic w tym dziwnego, poezja pochodzi od pieśni i śpiewania.
- Określ gatunek liryki i wiersza.
- Zbadaj nastrój kolejnych części i całego dzieła.
- Wypisz pierwszy, trzeci, piąty wyraz z wiersza i określ, jakie to części mowy?
- Wypisz z wiersza pięć kolejnych orzeczeń czasownikowych i/lub złożonych. Z każdym ułóż po jednym zdaniu.
Budowa wiersza
To wiersz sylabiczny składający się z 4. strof jak sonet. Strofy 1-2 mają po 4. wersy, 3-4 po trzy. Tetmajer posłużył się 13-zgłoskowcem o rymach żeńskich okalających i sąsiednich: abba, dccd, efg, efg.
Do przemyślenia
„Nie wierzę w nic” to wiersz programowy modernistycznego dekadentyzmu. Poeta był zafascynowany ideą Nirwany, przejściem w stan bycia bez odczuwania. Chodziło głównie o wyzbycie się wszelkich potrzeb, jakie człowiekiem targają i wpływają na jego postępowanie. Jest wiecznie nieszczęśliwy, bo wciąż pragnie czegoś, czego nie może mieć lub osiągnąć. Dlatego najlepiej byłoby „wyłączyć pragnienia i pożądania”…
Czy jest możliwe, aby pozbyć się woli, nie iść do pracy, do szkoły, nie czuć pragnienia czy głodu? To utopia, bo przecież każdy żywy organizm charakteryzuje się działaniem a ono nigdy nie jest stagnacją, ale ruchem. Ruch, dzianie się, daje ludziom poczucie pełni życia. Chyba że ktoś po ciężkiej pracy położy się ciepłego dnia na kanapie w cieniu, zaśnie a po przebudzeniu nie będzie mu się chciało nawet wstać… Tak, to ma sens.
Życiowe inspiracje
Po ciężkiej pracy nad analizą wiersza Tetmajera i nie tylko zasnę spokojnie. Będę wierzył, że praca ta przyda się komuś. Skoro już o tym mowa, czytelników tego i innych artykułów wiersze.lekturki.pl mogę podzielić na kilka grup:
- Czytelników przypadkowych – zupełnie nie wiedzieli, że jest taki poeta i wiersz, ale coś tam gdzieś….
- Uczniów i studentów zainteresowanych poezją, analizami i opiniami o wierszach.
- Uczniów, którym zadano/kazano odrobić zadanie i beznamiętnie weszli tu, aby przepisać i odfajkować to czy owo zdanie.
- Czytelników poszukujących prawdy o życiu i sposobów na nudę.
- Wielkich autorytetów, poetów i analityków, ćwiczących się w rzemiośle.
- Kopistów przepisujących i kradnących treści stron.
- Innych.
Niezależnie od tego, do jakiej grupy należysz i dlaczego tu jesteś, stałeś/stałaś się cząstką mojego świata, która gdzieś tam w Tobie zamieszka. Świadomość Twojego istnienia nadaje sens mojej pracy i życia. Tak tłumaczę potrzebę tworzenia poezji i nie tylko. Kapłan w świątyni sztuki (por. Confiteor) musi wierzyć w jej sens.
Wbrew temu, co mówi podmiot liryczny Tetmajera, dekadenta, mówi w określonym celu: chce przekazać innym swoje myśli. Zatem zdaje sobie sprawę z faktu, iż przejście w stan Nirwany pozbawi go tej możliwości: tworzenia i kontaktu z odbiorcą. Czy można być poetą w stanie nirwany? Czy można pisać dla czytelników będących w stanie nirwany? Czyli jest to bardziej poza niż praktyka? Poezja i sztuka na pewno nie jest ścieżką do osiągnięcia nirwany.
Nirwana to stan oświecenia i całkowitego wyzwolenia się od cierpień i wszystkich ziemskich pragnień. Budda określa ją jako ostateczny cel dążenia ludzi. Nam w Europie kojarzy się ze śmiercią i wyzwoleniem duszy z ciała.
Wartością poezji modernistycznej jest nieskrępowane niczym poszukiwanie sensu istnienia i różnorodnych form wyrazu w sztuce. Tetmajer i inni moderniści nie znaleźli kamienia filozoficznego, ale bardzo się starali zerwać ze światem zamkniętym w skorupie przeszłości. Dzisiaj też czekamy na podobne pokolenie pełne energii i bezkompromisowe, podszyte rewolucją, ale też mające coś do powiedzenia.