Analiza i interpretacja wiersza Jerzego Lieberta „Nadzieja” Poznaj informacje o epoce współczesności i biografię poety w Wikipedii.
tekst | interpretacja |
---|---|
Kiedy już dobrze umiem „daremne”, Kiedym „na próżno” do końca pojął – Nadziejo, błysku nad głową moją, Słodki piorunie we mnie! |
Podmiot liryczny Lieberta zastanawia się nad pojęciami „daremne” i „na próżno”, które mogą kojarzyć się z utratą czegoś, niespełnieniem, porażkami, niemocą, porażką starań, brakiem realizacji marzeń, a nawet utratą celu życia. A mimo wszystko już w trzecim wersie pierwszej strofy pojawia się „nadzieja”. Podmiot widzi ją jako „błysk nad głową”, swoistego pioruna, którego uderzył w jego wnętrze i dał mu sygnał do nowych starań, przywrócił sens działania i poszukiwania…
W strofie drugiej niebo nad nim już drga a do mózgu doszedł ów wewnętrzny głos. Podpowiada mu, iż nie wszystko stracone. To, co wydawało się daremne czy niemożliwe do realizacji, okazało się jednak bliskie. Daje podmiotowi nadzieję do patrzenia w przyszłość z optymizmem. Trzykrotnie potwierdzają te nadzieje powtórzenia: „możliwe”. Wiersz można odczytać jako manifestację postawy pełnej wiary we własne możliwości i sens obranych celów życiowych. Ale może też być przejawem euforii, wielkiego szczęścia, jakiego doznaje człowiek, gdy spełniają się jego największe marzenia – nadzieje. Nosimy ją w sercach, często powątpiewamy w swoje szczęście, a gdy się wypełnia, skaczemy z radości. |
O, rozedrgana nieba cięciwo, Mózgu przebity gromem! Więc nie daremnie, więc nie stracone, Możliwe, możliwe, możliwe! |
Więc nie daremnie, więc nie stracone,
Możliwe, możliwe, możliwe!
Edukacja domowa
Interpretacja
Dzięki poezji uczymy się nazywać świat, wzbogacając słownictwo i wrażliwość. Wyobraź sobie, że jesteś autorem tego wiersza i chcesz wyjaśnić kilka ważnych spraw. To będzie Twoje osobiste odczytanie ukrytych w tekście sensów.
- Używając pięciu zdań pojedynczych (z orzeczeniem czasownikowym) lub więcej, wyjaśnij: jaką ważną wiedzą chcesz się podzielić?
- Nazwij przedstawione doświadczenia, emocje i oceń czy mają pozytywny wpływ na człowieka?
- Które ze zdań, wersów (możesz zacytować) uważasz za najważniejsze i dlaczego?
- Napisz zdanie będące głównym przesłaniem całego wiersza. Przekształć je na slogan czy życiową maksymę, którą chętnie zapiszesz w swoim pamiętniku.
- Oceń, czy wiersz może się podobać? Uzasadnij stanowisko.
- Zobrazuj graficznie główną myśl za pomocą pracy plastycznej lub multimedialnej.
Budowa i gramatyka
Do czasów pojawienia się wiersza wolnego, utwory liryczne miały budowę regularną, rytmikę i rymy jak współczesne piosenki pop, rap, reggae i in. Nic w tym dziwnego, poezja pochodzi od pieśni i śpiewania.
- Określ gatunek liryki i wiersza.
- Zbadaj nastrój kolejnych części i całego dzieła.
- Wypisz pierwszy, trzeci, piąty wyraz z wiersza i określ, jakie to części mowy?
- Wypisz z wiersza pięć kolejnych orzeczeń czasownikowych i/lub złożonych. Z każdym ułóż po jednym zdaniu.
Budowa wiersza
Wiersz składa się z dwóch strof po cztery wersy w każdej. Rozłożenie zgłosek w wersach: 10, 10, 10, 7 i 10, 7, 10, 9 – oznacza, że jest to wiersz nieregularny, bez rymów.
Środki stylistyczne
- apostrofa – Nadziejo, błysku nad głową moją; Mózgu przebity gromem!.
- epitety – głową moją; słodki piorunie; rozedrgana (…) cięciwo; mózgu przebity.
- metafory – dobrze umiem „daremne”, Słodki piorunie we mnie!;
- powtórzenie – Możliwe, możliwe, możliwe!;.
- wykrzyknienia – Możliwe, możliwe, możliwe!; Słodki piorunie we mnie!; Mózgu przebity gromem!.
Do przemyślenia
Wiersz przypomina dzieło Adama Asnyka „Daremne żale” i być może jest aluzją literacką do wiersza wielkiego poety pozytywizmu. Fragment:
„Daremne żale – próżny trud,
Bezsilne złorzeczenia!
Przeżytych kształtów żaden cud
Nie wróci do istnienia.”
Sensem wiersza Asnyka jest pogodzenie się z przeszłością, wiara we własne siły i moc zmieniania przyszłości. Pamiętaj, że po nocy przychodzi dzień, po burzy słońce albo zerknij do wiersza Jana Kochanowskiego?
Ty nie miej za stracone, co może być wrócone – pisze mistrz z Czarnolasu w Pieśni IX „Nie porzucaj nadzieje„. Asnyk i Liebert na pewno znali jej przesłanie.
Trzeba wierzyć w swoje marzenia i podnosić się z „kolan porażki”. Musimy też wierzyć w miłość, bo bez niej życie nie ma sensu.
Życiowe inspiracje
„kochałem tylko raz
i nigdy więcej
jeden jedyny raz
pękło mi serce”
Śpiewa – rapuje Filipek na tracku „Kochałem tylko raz”. Możliwe, że „Nadzieja” Lieberta to efekt miłości, która okazała się szczęśliwa.
Zakochani często podejmują wysiłki okazujące się: „daremne” i „na próżno”. Niestety, zdarza się to bardzo często i nie jesteś jedyną osobą, która doznała i pewnie jeszcze dozna rozczarowania miłością. Dlaczego? Dlatego że w młodości sami dobrze nie wiemy jacy jesteśmy, co nam się tak naprawdę podoba i mamy tyle możliwości, że trudno wybrać. Młodzież bardzo przeżywa porażki, bo wszyscy pragniemy wzajemności i poczucia zrozumienia kogoś spoza rodziny. Bywa, że po kilku próbach tracimy nadzieję, gdy nieoczekiwanie sytuacja zmienia się. I wtedy skaczemy pod niebo ze szczęścia!
Wszystkim czytelnikom poezji życzę pioruna z napisem: „Możliwe!” – jak w wierszu „Nadzieja” 😉