Analiza i interpretacja wiersza Antoniego Słonimskiego „Gra w zielone”. Poznaj informacje o epoce międzywojnia i biografię poety w Wikipedii.
tekst | interpretacja |
---|---|
Czy masz zielone? – Nigdy go nie zapominam… A ty czy masz je? – Zawsze je na piersi noszę… Wiem, jakie lubisz liście, zobacz tedy proszę. Co dzień oto bez świeży w butonierkę wpinam. |
W pierwszej strofie wsłuchujemy się w dialog dwojga osób. Rozmawiają o „zielonym”, pytają się o coś zielonego, czy każde z nich ma? To gra polegająca na tym, że trzeba mieć przy sobie coś zielonego pochodzącego ze świata natury, listek, trawę itp. Jedna z osób dialogu „zawsze” nosi listek na piersi, ponieważ wie, że jej przyjaciel, kolega, ukochany lubi liście i pokazuje mu swój listek. Z kolei w butonierkę wpina świeży bez. |
Kochasz mnie jako wprzódy? Nicżeś nie zmieniona? Nie zapomnisz mnie nigdy? – Nigdy nie zapomnę! – Dziś o pamięć nie prosisz, oczy spuszczasz skromne I chociaż nic nie mówisz, wiem… już gra skończona… |
Okazuje się, iż owo „zielone” jest dowodem pamięci o ukochanym. Podmiot pyta o to, czy ona kocha go tak, jak dawniej, a ona odpowiada, iż owszem, nigdy go nie zapomni. On analizuje jej wzrok i dostrzega pewne zmiany. Domyśla się, iż ich gra właśnie kończy się, bo ona mówiąc do niego, nie patrzy mu prosto w oczy i nie domaga się, aby pamiętał o ich grze. |
Lecz nie masz zielonego – wszak już dzisiaj pomnę, Gdyś prosiła o pamięć, rzekłem: nie zapomnę… I do końcam na piersiach nosił liść zielony. |
On zauważa, że ona nie ma „zielonego”. Gdy jego prosiła o pamięć (w domyśle o miłość), on obiecywał, że „nie zapomni”. Od tamtej pory nosił listek na piersi dla niej. |
Dzisiaj zbędny odpinam – zakład nasz skończony… Owa gra osobliwa, w której bardziej bywa Smutnym wygrywający niż ten, co przegrywa. |
Tego dnia ów listek, który dla niej nosił, odpina. Ich gra się kończy. Podmiot z żalem przyznaje, iż gra w zielone to chyba jedyna gra, gdy wygrywający jest przegranym i nie ma z czego się cieszyć. Zwycięzca jest bardziej smutny niż ten, kto przegrywa. |
Edukacja domowa
Interpretacja
Dzięki poezji uczymy się nazywać świat, wzbogacając słownictwo i wrażliwość. Wyobraź sobie, że jesteś autorem tego wiersza i chcesz wyjaśnić kilka ważnych spraw. To będzie Twoje osobiste odczytanie ukrytych w tekście sensów.
- Używając pięciu zdań pojedynczych (z orzeczeniem czasownikowym) lub więcej, wyjaśnij: jaką ważną wiedzą chcesz się podzielić?
- Nazwij przedstawione doświadczenia, emocje i oceń czy mają pozytywny wpływ na człowieka?
- Które ze zdań, wersów (możesz zacytować) uważasz za najważniejsze i dlaczego?
- Napisz zdanie będące głównym przesłaniem całego wiersza. Przekształć je na slogan czy życiową maksymę, którą chętnie zapiszesz w swoim pamiętniku.
- Oceń, czy wiersz może się podobać? Uzasadnij stanowisko.
- Zobrazuj graficznie główną myśl za pomocą pracy plastycznej lub multimedialnej.
Budowa i gramatyka
Do czasów pojawienia się wiersza wolnego, utwory liryczne miały budowę regularną, rytmikę i rymy jak współczesne piosenki pop, rap, reggae i in. Nic w tym dziwnego, poezja pochodzi od pieśni i śpiewania.
- Określ gatunek liryki i wiersza.
- Zbadaj nastrój kolejnych części i całego dzieła.
- Wypisz pierwszy, trzeci, piąty wyraz z wiersza i określ, jakie to części mowy?
- Wypisz z wiersza pięć kolejnych orzeczeń czasownikowych i/lub złożonych. Z każdym ułóż po jednym zdaniu.
Budowa wiersza
Wiersz składa się z 4. strof po 4 wersy każdy. Słonimski użył 13-zgłoskowca z rymami żeńskimi okalającymi i sąsiednimi o rozkładzie: abba.
Grać w zielone to kochać ludzi i przyrodę
Do przemyślenia
Gra w zielone polegała na tym, że zakochani grający w tę grę, musieli zawsze mieć przy sobie coś zielonego – listek, źdźbło trawy lub tym podobne. Jeśli ktoś został przyłapany, że zapomniał o czymś zielonym, przegrywał. Wielu w ten sposób dawało sygnał partnerowi, że ich zainteresowanie „grą” – flirtem z tą drugą osobą – wygasło. Dlatego poeta konstatuje, dochodzi do wniosku, iż przegrywający mniej jest smutny od zwycięzcy.
Cóż to za zwycięstwo, gdy ukochana osoba daje sygnał, zapominając o zielonym listku, że już nie kocha? Gra w zielone „bez zobowiązań” polegała też na tym, iż osoba, która nie miała nic zielonego, dawała drugiej jakiegoś fanta, czyli jakąkolwiek rzecz (dawniej dawano fanty – ofiary – na cele charytatywne).
Dodatek
Zielony to kolor przyrody, ale ma też w języku polskim i inne zastosowania. W tabeli poniżej przykłady kontekstów, w jakich pojawia się znaczenie „zielony”.
kolor zielony w powiedzeniach | z n a c z e n i e |
---|---|
Gra w zielone | wiosenna gra: kto z grających nie ma przy sobie zielonego listka lub źdźbła trawy, daje fant |
Mieć zielono w głowie | być lekkomyślnym, niestatecznym, niepoważnym |
Zielone warzywa | niedojrzałe |
Zielony człowiek | nieświadomy, niedouczony, początkujący |
Zielona szkoła | zajęcia w roku szkolnym odbywające się podczas wyjazdu w atrakcyjne turystycznie miejsca, z reguły blisko natury w górach |
Partia zielonych | partie i stowarzyszenia polityczne programowo zajmujące się ochroną przyrody i ekologią |
Pójść na zieloną trawkę | stracić pracę, posadę |
Posłać kogoś na zieloną trawkę | pozbawić kogoś pracy, posady, stanowiska |
Przechodzić przez zieloną granicę | przechodzić nielegalnie przez granicę państwową, omijając straż graniczną, celników |
Zielone palce | palce ogrodnika, któremu wszystko, co zasadził, kwitnie i owocuje |
Zielone sukno | stół obrad, bilardowy, karciany |
Zielony karnawał | okres zabaw tanecznych między końcem Wielkanocy a początkiem wakacji |
Zielony stolik | gra w karty, w ruletkę |
Zielone światło | sygnał pierwszeństwa przejazdu, otwartej drogi, pozwolenia na start |
Zielone | potocznie o dolarach – pieniądzach |